کشت گلخانه‌ای زعفران یکی از روش‌های کشت زعفران است که مزایایی نیز می‌تواند داشته باشد، اما باید بدانیم که این همه‌ي ماجرا نیست. در اول کلام به طور صریح باید بگوییم که کشت زعفران گلخانه‌ای مزایایی چندان ویژه‌ای ندارد و تنها در شرایط خاص و با داشتن امکاناتی خاص می‌تواند مفید باشد و نسبت به کشت زعفران خاکی به صرفه‌تر باشد.
در ادامه به بررسی کامل، مقایسه این روش با روش کشت خاکی زعفران و آموزش کامل این روش خواهیم پرداخت و امیدواریم این مقاله بتواند دید روشنی پیرامون موضوع کشت زعفران به شما بدهد. شما نیز می‌توانید سوالات و نظرات خود را در انتهای همین مقاله با ما به اشتراک بگذارید و متخصصان کشاورزی مجموعه سرو شیمی در سریع‌ترین زمان ممکن به سوالات شما پاسخ خواهند داد.
مزایای کشت زعفران گلخانه‌ای
در گام اول می‌خواهیم به بررسی مزایای کاشت زعفران در گلخانه بپردازیم. باید بدانیم که به طور کلی می‌توان زعفران را با دو روش اصلی در گلخانه کشت کرد:
۱. کشت زعفران ایروپونیک
۲. کشت زعفران هیدروپونیک
کشت زعفران ایروپونیک همان‌طور که از نامش پیداست مربوط به کشت زعفران با هوا است. یعنی ما باید بتوانیم مواد مغذی و آب مورد نیاز گیاه را از طریق هوا به گیاه برسانیم و ملزومات رشد آن را مهیا کنیم.
کشت زعفران هیدروپونیک به معنی استفاده از یک محیط یا بستر کشت آبی غنی شده به منظور رشد زعفران است. این روش نیز هزینه‌ها و مزایای خاص خود را دارد.
این مقاله مربوط به کشت زعفران گلحانه ای یا همان روش ایروپونیک است. در این روش ما پیازهای زعفران را در سینی‌هایی قرار می‌دهیم و آب و مواد مغذی را توسط روش مه‌پاش به گیاه می‌رسانیم. برخی از مزایای این روش به شرح زیر است:
۱. تسهیل در فرایند برداشت زعفران که در واقع یکی از مهم‌ترین مزایای این روش است
۲. کاهش آلودگی‌های محیطی در زعفران تولیدی
۳. افزایش میزان کروسین زعفران
۴. کاهش مصرف آب
۵. ایجاد امکان برداشت زعفران بیش از یک‌بار در سال
۶. کنترل زمان برداشت و تکثیر پیاز زعفران و افزایش سودآوری
مزایای و فواید کشت زعفران گلخانه‌ای در دو موضوع مهم خلاصه می‌شود. تسهیل برداشت زعفران که در واقع یکی از دشوارترین و مهم‌ترین مراحل کشت زعفران است و توانایی کنترل شرایط محیطی در کشت زعفران. این امکان کنترل شرایط محیطی به ما مزایا و فواید خاصی را می‌رساند.
در واقع این کنترل شرایط محیطی به ما اجازه می‌دهد در هر جایی و مکانی اقدام به کشت زعفران بکنیم و دیگر محدودیت‌های جغرافیایی و زیست محیطی نمی‌تواند مانع از کشت زعفران شود. همچنین کشت زعفران در گلخانه می‌تواند به ما اجازه دهد تا زمان گلدهی زعفران را تعیین کنیم و حتی در شرایطی خاص بتوانیم بیش از یک بار در سال گلدهی داشته باشیم و این یعنی افزایش چشم‌گیر سودآوری و درآمد کشت زعفران.
درآمد کشت زعفران گلخانه‌ای
درآمد کاشت زعفران به طور کلی مربوط به دو موضوع اصلی و مهم است.
۱. درآمد حاصل از تولید زعفران
۲. درآمد حاصل از تکثیر پیاز زعفران
یک اصل در مورد تولید زعفران وجود دارد و آن هم این است که هر تن زعفران در شرایط مناسب می‌تواند بین ۱ تا ۳ کیلوگرم زعفران تولید کند. برای هر ۱۰۰ متر مربع از گلخانه زعفران می‌توانیم حدود ۴ تن پیاز زعفران کشت کنیم. در شرایط حداقلی و برای یک گلخانه ۱۰۰ متری می‌توانیم حدود ۵ کیلوگرم زعفران برداشت کنیم که با قیمت حدود امروز زعفران می‌شود ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان ناشی از فروش زعفران.
درآمد دوم کشت زعفران ناشی از تکثیر پیاز زعفران است. اگر فرایند تکثیر پیاز زعفران درست انجام شود در پایان هفت سال کشت زعفران هر ۱۰۰۰ کیلوگرم از پیاز زعفران تا ۵۰۰۰ کیلوگرم افزایش پیدا کرده و تکثیر می‌شود. این خود می‌تواند یک منبع درآمد قابل توجه برای کشت زعفران باشد.
ابزار و لوازم لازم برای کاشت زعفران در گلخانه
یکی از سوالات رایج پیرامون کشت زعفران در گلخانه‌ها این است که چه ابزاری برای کشت زعفران در گلخانه نیاز داریم. ما در مرحله اول یک سالن نیاز داریم که داربست‌ها و سینی‌ها پیاز زعفران را در آن‌ها بچینیم.
- سالن کشت
- زمین کشاورزی
- دستگاه رطوبت ساز
- دستگاه بخاری
- دستگاه تهویه کننده هوا
- قفسه و سینی
فاصله‌ها و نحوه چیدمان قفسه‌ها و سینی‌ها بستگی به سالن شما و سلیقه شما دارد. اما در مورد داربست‌ها باید دقت کنید که فضاهایی در میان آن‌ها به عنوان راهرو قرار دهید. فاصله مناسب برای بین داربست‌ها و سینی‌ها ۱۰۰ سانتی‌متر است.
همچنین در مورد سینی‌ها کشت زعفران نیز می‌توانید از ابزارهای مختلفی استفاده کنید. چوب، پلاستیک، فلز یا هر نوع سینی دیگری که در دسترس شماست می‌تواند مناسب باشد اما توصیه می‌شود از سینی‌های چوبی برای این منظور استفاده کنید تا از خاصیت چوب برای جذب و نگه‌داشت رطوبت استفاده کنید.
دستگاه‌های رطوبت‌ساز یا همان دستگاه‌های مه‌پاش دستگاه‌هایی هستند که ذرات آب و محلول‌های غذایی را با قطر بسیار کم تولید و در فضل منتشر می‌کنند تا پیاز زعفران بتواند مواد غذایی خود را از طریق برگ‌هایش جذب کند و رشد کند. همان‌طور که می‌دانید در این روش کشت هیچ خاکی وجود ندارد که پیاز زعفران از آن استفاده کند.
راهنمای کشت زعفران گلخانه‌ای
در این بخش از مقاله سعی خواهیم کرد یک دستورالعمل ساده برای کشت زعفران در گلخانه ارائه کنیم. باید توجه داشته باشید که این یک دستورالعمل کلی است و نمی‌تواند اطلاعات کافی و لازم در رابطه با این نوع از کاشت زعفران را ارائه دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با متخصصان کشاورزی مجموعه ما تماس بگیرید.
۱. خرید پیاز زعفران
یکی از مهم‌ترین مسائل در کاشت زعفران این است که بتوانیم پیاز زعفران مناسب با استراتژی کشت خود را خریداری کنیم. دقت کنید که انواع پیازهای زعفران با کیفیت‌های مختلف و قیمت‌های مختلف در بازار وجود دارند و نمی‌توان با چشم بسته و تنها با اتکا به قیمت اقدام به خرید کرد.
پیاز زعفران مناسب گلخانه پیازی است که وزن آن بیش از ۱۵ گرم است و به طور کامل و دقیق ضدعفونی شده است. مسلما پیازهای کوچکتر از ۱۴ گرم برای کشت در گلخانه مناسب نیستند. وزن پیاز عامل موثر در میزان گلدهی است و ما در کشت گلخانه‌ای می‌خواهیم که در سال اول زعفران زیادی داشته باشیم و تکثیر خاکی پیازها هدف ما نیست.
پس بهتر است پیاز زعفرانی را خریداری کنیم که حداقل ۱ تا ۲ گل را در سال اول تولید کند. هم‌اکنون متخصصان کشت زعفران گلخانه‌ای هستند که بانک‌های پیاز ۳۰ تا ۴۰ گرمی دارند و این پیازها تعداد بسیار زیادی گل تولید می‌کنند. به احتمال زیاد هیچ‌گاه نمی‌توانید این پیازها را از بازار بخرید چرا که هیچ کشاورزی آن‌ها را نمی‌فروشد و شما خود باید آن‌ها را پرورش دهید.
۲. آماده سازی سالن کشت
در این مرحله باید ابتدا سالن را ضدعفونی کرده و داربست‌ها و قفسه‌ها را آماده نصب کنید. سالن کشت زعفران باید دارای پنجره مناسب به منظور تهویه و نورگیری سالن باشد.
۳. انتقال پیازها به سالن کشت
پیازها عموما در خاک قرار دارند و کمی پیش از انتقال به سالن کشت از خاک خارج شده و با ضدعفونی کردن و جداکردن پیازهای به هم چسبیده آماده کشت در گلخانه می‌شوند. همان‌طور که در تصویر بالا می‌بینید پیازها باید در کنار یکدیگر چیده شوند تا آماده شروع فاز رشد و تولید زعفران شوند.
فرایند رشد پیازها با کاهش دما تا صفر درجه سانتی‌گراد و آبیاری پیازها با روش مه‌پاش انجام می‌شود. هنگامی که این دو عامل در کنار هم قرار بگیرند با فاصله حدودی ده روزه رشد پیازها آغاز می‌شود.
۴. برداشت و پاک کردن گل‌های زعفران
در اواسط آبان‌ماه گل‌های زعفران رشد کرده‌اند و باید اقدام به چیدن، پاک کردن و خشک کردن زعفران‌های تولید شده کنیم. مباحث پیرامون این قسمت کمی گسترده و پیچیده است و مستلزم این است که در مقاله‌ها و محتواهایی جداگانه اقدام به آموزش آن کنیم.
۵. انتقال پیازها به زمین
در پایان برداشت گل‌های زعفران که در آذرماه اتفاق می‌افتد نوبت به انتقال و بازگشت پیازها به خاک و مزرعه به منظور تکثیر و تغذیه پیازهای زعفران می‌رسد. این مرحله از کشت زعفران گلخانه‌ای یکی از مشکلات این روش است. در واقع کشاورزان پیشرو در تلاش هستند تا روش مناسب برای جلوگیری از این جابه‌جایی پیدا کنند اما به نظر می‌رسد هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم.
ریسک‌ها و مخاطرات
کشت زعفران گلخانه‌ای ممکن است ریسک‌هایی داشته باشد و بیشتر این ریسک‌ها مبتنی بر مرحله جایه‌جایی پیازهای زعفران هستند. در این مرحله که یک بار کاری اضافی در فرایند کاشت در گلخانه است می‌تواند منجر به آسیب به پیازهای زعفران و کاهش بهره‌وری در تولید شود.
ما باید پیازهای زعفران را در زمان مناسب به زمین منتقل کنیم و این انتقال در زمستان انجام می‌شود. تکلیف زمستان هم مشخص است و پر از باران و برف است که می‌تواند منجر به آسیب و کاهش بازدهی مزرعه زعفران شود.