یک گیاه سالم مجموعه ای از تمام اجزای آن است. ریشه ها گیاه را در خاک نگه می دارند، آب و مواد مغذی را نیز جذب می کنند. بنابراین یک سیستم ریشه سالم برای رشد مناسب گیاه حیاتی است. رشد سریع ریشه گیاه به عوامل فیزیکی و شیمیایی زیادی بستگی دارد. مهمترین مواد مغذی برای رشد ریشه، پتاسیم، فسفر و کودهای زیستی هستند که باید در کود برای ریشه زایی، وجود داشته باشند.
پتاسیم یکی از عوامل مهم در تقسیم سلولی است و نقش مهمی در ساختار دیواره‌ی سلولی دارد.
فسفر عامل اصلی تحریک ریشه‌زایی و رشد ریشه هاست.
کودهای زیستی بهترین و کاراترین عامل برای ساخت ریشه‌های جدید، تثبت نیتروژن و دیگر مواد مغذی و افزایش جذب آب هستند
پس ما باید از فسفر برای تحریک ریشه‌زایی استفاده کنیم و در کنار آن از پتاسیم برای تقویت ساختار سلول‌های ریشه و بزرگ شدن ریشه استفاده کنیم. البته فسفر و پتاسیم تنها عوامل ریشه‌زایی نیستند ولی می‌توان گفت بهترین کود ریشه‌زایی کودهای حاوی پتاسیم و فسفر هستند. در ادامه کودهای زیستی را داریم که به نظر بنده بهترین وکاراترین روش تحریک رشد ریشه هستند.
بهترین کود مناسب برای ریشه زایی
بهترین روش تقویت ریشه‌زایی به شرح زیر است:
یکی از بهترین روش‌های برای تقویت ریشه و جذب در گیاه این است که از یک روش ترکیبی و ارزان قیمت استفاده کنید. در هنگام کاشت بذرهای خود یا ریشه نهال خود را با کودهای حاوی فسفر و پتاسیم آغشته کنید و پس از کاشت نیز از کودهای زیستی استفاده کنید. کودهای فسفر و پتاس همان کودهای پایه‌ای هستند که برای زمین خود خریداری می‌کنید و نیاز به خرید کود خاصی نیست.
کودهای زیستی بهترین کود برای توسعه ریشه و افزایش کارایی آنها هستند. اصلا کار اصلی کودهای زیستی همین است، این کودها در کنار ریشه قرار می‌گیرند و درآن‌حا تکثیر شده و گره‌هایی را ایجاد. اگر بخواهیم به طور خلاصه به کاربرد کودهای زیستی در زمینه ریشه‌زایی اشاره کنیم می‌توانیم موارد زیر را بیان کنیم:
- ایجاد ریشه‌های فراوان منشعب با کودهای زیستی قارچ پایه
- ایجاد گره‌های بیولوژیک در اطراف ریشه گیاه به منظور تثبیت و احیای نیتروژن غیرقابل جذب به نیترات
- تقویت ساختار ریشه‌ها
- افزایش کارایی ریشه‌های در جذب آب
- افزایش و بهبود تعال یونی در اطراف ریشه‌ها
انواع ریشه در گیاهان
دو نوع سیستم ریشه اصلی وجود دارد.
- سیستم فیبری
- سیستم ریشه اصلی
سیستم ریشه فیبری، ریشه های ظریفی هستند که به صورت توده ای بزرگ در خاک مستقر اطراف ریشه اصلی وجود دارند. سیستم ریشه اصلی در مقایسه، شامل یک ریشه منفرد و ضخیم است که ریشه های ثانویه بسیار کوچکتر از آن منشعب می شوند.
فسفر منجر به ایجاد ریشه فیبری و پتاسیم منجر به تبدیل ریشه فیبری به اصلی می‌شود.
کود محرک ریشه زایی چیست؟
کود محرک رشد ریشه همانطور که از اسم آن مشخص است باعث رشد ریشه می شود و سلامت کلی گیاه را افزایش می دهد. این کود حاوی ترکیبی از مواد مغذی ضروری، ویتامین ها و هورمون های رشد است که رشد ریشه را تحریک می کند و به گیاهان کمک می کند تا مواد مغذی را به طور موثرتر جذب کنند.
در واقع در اوایل کشت محصولات کشاورزی یا هنگامی که قلمه زده‌ایم و یا نهال مورد نظرمان کاشته‌ایم نیاز به تقویت ریشه و یا تحریک رشد ریشه داریم و یکی از بهترین راهکارها برای افزایش و تحریک رشد ریشه استفاده از کودهای محریک رشد ریشه هست.
انواع کود مناسب برای ریشه زایی
کود مناسب برای ریشه زایی به دو دسته ارگانیک و شیمیایی دسته بندی می شوند. کود مرغی، کمپوست و پودر استخوان کودهای ارگانیک مفید در این رابطه هستند. کودهای شیمیایی مختلفی نیز با قیمت کمتر برای رشد ریشه در گیاهان مورد استفاده قرار می گیرند. این کودها به صورت مایع و جامد در دسترس هستند و استفاده از آنها نیز بسیار ساده است.
بهترین کود مناسب برای ریشه زایی
بهترین روش تقویت ریشه‌زایی به شرح زیر است:
یکی از بهترین روش‌های برای تقویت ریشه و جذب در گیاه این است که از یک روش ترکیبی و ارزان قیمت استفاده کنید. در هنگام کاشت بذرهای خود یا ریشه نهال خود را با کودهای حاوی فسفر و پتاسیم آغشته کنید و پس از کاشت نیز از کودهای زیستی استفاده کنید. کودهای فسفر و پتاس همان کودهای پایه‌ای هستند که برای زمین خود خریداری می‌کنید و نیاز به خرید کود خاصی نیست.
کودهای زیستی بهترین کود برای توسعه ریشه و افزایش کارایی آنها هستند. اصلا کار اصلی کودهای زیستی همین است، این کودها در کنار ریشه قرار می‌گیرند و درآن‌حا تکثیر شده و گره‌هایی را ایجاد. اگر بخواهیم به طور خلاصه به کاربرد کودهای زیستی در زمینه ریشه‌زایی اشاره کنیم می‌توانیم موارد زیر را بیان کنیم:
- ایجاد ریشه‌های فراوان منشعب با کودهای زیستی قارچ پایه
- ایجاد گره‌های بیولوژیک در اطراف ریشه گیاه به منظور تثبیت و احیای نیتروژن غیرقابل جذب به نیترات
- تقویت ساختار ریشه‌ها
- افزایش کارایی ریشه‌های در جذب آب
- افزایش و بهبود تعال یونی در اطراف ریشه‌ها
چگونه رشد ریشه نهال را تسریع کنیم
رشد گیاه یک شبه اتفاق نمی افتد بلکه یک روند کند است و نیاز به مراقبت مداوم دارد. چه باغبان خانگی باشید و چه یک کشاورز تجاری، پرورش گیاهان به صبر و پشتکار نیاز دارد. برای اینکه یک گیاه سالم رشد کند و محصول تازه تولید کند، ضروری است که سیستم ریشه ای سالم و فعال داشته باشد. یک سیستم ریشه قوی به گیاه کمک می کند تا مقادیر بهینه آب و مواد مغذی را برای حمایت از رشد خود دریافت کند. برای رشد سریع تر ریشه های گیاه، به مواد مغذی، آب کافی، خاک با هوادهی خوب، نور کافی، محدوده دمای مطلوب و هرس مناسب نیاز دارد.
1. خاک را سست کنید
شما باید خاک را برای گیاهان خود سست کنید تا اکسیژن کافی برای رشد سالم به خاک نفوذ کند. خاک سست و هوادهی شده، گیاهی قوی تر به شما می دهد. اطمینان حاصل کنید که قبل از پیوند نهال ها به زمین، خاک را سست کرده اید.
2. آبیاری عمیق
خاکی که به خوبی آبیاری شده باشد بیشتر از خاکی که آبیاری ضعیفی دارد از رشد ریشه گیاه حمایت می کند. تمام فرآیندهای متابولیک در یک محیط آبی اتفاق می افتد. آب به طور فعال توسط ریشه های گیاه جذب می شود و در تمام قسمت های گیاه توزیع می شود. بنابراین در حالی که یک سیستم ریشه سالم برای جذب بهینه آب حیاتی است، آب کافی در خاک برای رشد قوی ریشه مهم است.
در حالی که آب برای رشد ریشه و گیاه حیاتی است، هر گیاه نیاز آبی خاص خود را دارد. آبیاری بیش از حد ممکن است ضرر بیشتری نسبت به فایده داشته باشد. و آبیاری کم نیز رشد گیاه را متوقف می کند. همچنین نیاز آبی با توجه به فصول تغییر خواهد کرد. بنابراین لازم است مقادیر بهینه آب در زمان مناسب در اختیار گیاهان قرار گیرد.
هنگامی که گیاه جدید را در باغ یا مزرعه کاشتید، باید روی آبیاری مناسب تمرکز کنید. اطمینان حاصل کنید که آب زیادی اضافه نکنید زیرا می تواند باعث پوسیدگی ریشه و مسدود شدن فضا برای دریافت اکسیژن و سیستم ریشه ضعیف شود. برای تقویت سیستم ریشه قوی و سالم، بهتر است هر از گاهی آبیاری عمیق انجام دهید.
3. تغذیه مناسب
روال مراقبت از گیاه باید شامل تغذیه مناسب برای گیاهانتان نیز باشد. این کار را با آزمایش خاک و یافتن pH و سطوح مواد مغذی شروع کنید. اگر خاک خیلی اسیدی است، می توانید آهک اضافه کنید تا PH متعادل شود و اگر خیلی قلیایی باشد، می توانید گوگرد عنصری اضافه کنید. اگر آزمایش خاک کمبود مواد مغذی را نشان می دهد، می توانید NPK یا کمپوست آلی اضافه کنید.
4. اصلاح خاک
اصلاح خاک مفید است، به خصوص زمانی که مزرعه شما خاک ضعیفی دارد. اصلاح خاک حفظ آب، هوادهی و ساختار را بهبود می بخشد. شناسایی نوع خاک قبل از هرگونه تغییر مانند افزودن کمپوست، مواد معدنی یا مواد فیبری بسیار مهم است.
محصولات اصلاح کننده خاک نقش های متعددی را در خاک برای حمایت از رشد گیاه ایفا می کنند – به طور مستقیم و غیر مستقیم. کیفیت خاک باید به گونه ای باشد که امکان جابجایی آسان مواد غذایی، آب و حرکت فیزیکی ریشه ها را در حین رشد فراهم کند. به عنوان مثال، یک خاک متراکم از این حرکت جلوگیری می کند، در حالی که یک خاک بسیار سست از نظر فیزیکی، گیاه را پشتیبانی نمی کند یا رطوبت را حفظ نمی کند.
5. درجه حرارت
دما نقش اساسی در رشد ریشه دارد. هنگام رشد گیاهان در داخل خانه، می توانید دما را کنترل کنید. با این حال، هنگام رشد گیاهان در فضای باز کنترل کمی بر دما خواهید داشت. عوامل زیادی دمای ایده آل برای رشد ریشه سالم را تعیین می کنند.
دما تأثیر زیادی بر رشد ریشه دارد و بهترین رشد بین 18 تا 22 درجه سانتی گراد اتفاق می افتد. هنگام رشد یک گیاه، حفظ محدوده دمایی مطلوب، به ویژه در مرحله اولیه رشد، زمانی که سیستم ریشه در حال توسعه است بسیار مهم است.
6. نور مناسب
هنگامی که گیاهان خاصی را پرورش می دهید، نور خورشید و انرژی کافی برای رشد سالم را باید فراهم کنید. بنابراین در گلخانه باید روی لامپ های باکیفیت سرمایه گذاری کنید که نور کافی برای گیاهان تولید می کنند. گیاهان را تا 16 ساعت در روز در معرض نور قرار دهید. وقتی نوبت به رشد در فضای باز می رسد، تعیین مکان صحیحی که گیاهان می توانند مقدار مناسب نور خورشید را دریافت کنند بسیار مهم است.
بهترین زمان استفاده از کود ریشه زایی
زمان مصرف کود ریشه‌زایی بستگی به عوامل متعددی دارد. اگر کشت شما دانه محور است بهتر است قبل از کاشت با روش بذر مال ترکیبی از کودهای زیستی و فسفر و پتاس را به آن اضافه کنید تا به محض ورود به خاک و آبیاری ریشه‌زایی انجام شود.
اگر کشت شما درخت است و باغ دارید بهتر است در اوایل فصل رشد و در واقع قبل از پایان زمستان کودهای NPK و زیستی را به درخت بدهید تا با شروع فصل رشد همه چیز مهیای ریشه زایی و رشد درخت باشد.
طریقه مصرف کود ریشه زایی
انواع مختلفی کود ریشه زایی در بازار موجود است و شما می توانید برحسب نیاز هر یک را تهیه کرده و مورد استفاده قرار دهید. برای کسب بهترین نتیجه باید دستورالعمل روی بسته بندی را به دقت رعایت کنید. مثلا روش استفاده کود ریشه زایی قلمه و کود ریشه زایی گیاهان اپارتمانی با یکدیگر متفاوت است.
بهترین روش برای دانه‌ها روش بذرمال است که قبل از کشت انجام می‌شود و برای گیاهانی همچون گوجه که شیتیل آماده دارند باید همزمان با کشت اقدام به آبیاری همراه با فسفر، پتاس و کودهای زیستی بکنید.
۳ کود مناسب برای ریشه زایی
برای اینکه بخواهیم کود خاصی را برای زمین یا باغ شما معرفی کنیم بهتر است که ابتدا آزمایش خاک یا مشاوره گیاه‌پزشکی رایگان ما را انجام داده باشید تا بتوانیم با دید مناسبی اقدام به کوددهی کنیم. اما اگر می‌خواهید صرفا یکی دید کلی از فرایند کوددهی به دست بیاورید می‌توانید از ۴ کود زیر استفاده کنید:
۱. کود کامل ۲۰ ۲۰ ۴
۲. کود پتاسیم نیترات و کود سوپر فسفات ساده
۳. کودهای زیستی
فاکتورهای مهم در انتخاب یک کود مناسب برای ریشه زایی
برای انتخاب کود مناسب باید چند فاکتور ساده را مد نظر داشته باشید، اصلی‌ترین فاکتور قیمت است. برای تحریک ریشه‌زایی اصلا نیازی به خرید کودهای عجیب و غریب و خارج از برنامه نیست همان کودهایی که در داخل برنامه کودی محصولتان هست را در زمان مناسب استفاده کنید.
فاکتور بعدی این است که خوب دقت کنید و از کود مناسب استفاده کنید. بسیاری از کشاورزان و خدمات کشاوزی‌ها می‌گویند کودهای زیستی یک کود جدید هست و به هیچ کاری نمی‌آید، اما باید بدانید که کودهای زیستی واقعا کارآمد هستند و تاثیرات بسیاری در بازدهی کشت و مزرعه دارند.
نکات مهم هنگام استفاده
1. از استفاده بیش از حد از محرک ریشه خودداری کنید، زیرا می تواند منجر به عدم تعادل مواد مغذی و سوختگی ریشه شود.
2. زمان بندی توصیه شده و دفعات مصرف را بر اساس مرحله رشد گیاهان خود دنبال کنید. استفاده از محرک های ریشه خیلی زود یا خیلی دیر می تواند بی اثر یا مضر باشد.
3. به طور منظم پاسخ گیاهان خود را به محرک ریشه کنترل کنید. در صورت لزوم دوز یا روش مصرف را برای جلوگیری از مشکلات احتمالی تنظیم کنید.
4. به یاد داشته باشید که محرک های ریشه جایگزین شرایط محیطی مناسب نیستند. اطمینان حاصل کنید که گیاهان شما نور، دما، رطوبت و تهویه کافی برای رشد بهینه ریشه را دریافت می کنند.