اسید آسکوربیک که معمولاً به عنوان ویتامین C نیز شناخته می شود، یک مکمل غذایی و یک ویتامین محلول در آب است. به این معنی که در آب حل می شود و سپس به بافت های بدن منتقل می شود. این ترکیب خاصیت ماندگاری طولانی ندارد و به همین دلیل باید روزانه مصرف شود. اسید آسکوربیک به طور گسترده ای به عنوان یک آنتی اکسیدان در غذاهای فرآوری شده استفاده می شود. این ترکیب همچنین به عنوان نگهدارنده در صنایع غذایی کاربرد گسترده ای دارد.
آسکوربیک اسید غیرفرار و قابل اشتعال است بنابراین یک محصول محبوب در نگهداری مواد غذایی است. علاوه بر این به عنوان تثبیت کننده رنگ در هنگام نگهداری مواد غذایی استفاده می شود. این ترکیب همچنین در صنعت داروسازی برای تهیه انواع داروها استفاده می شود. اسید آسکوربیک به صورت کریستال یا پودر سفید یا کمی زرد رنگ موجود است که با قرار گرفتن در معرض نور به تدریج تیره می شود.
اسید آسکوربیک
خرید اسید آسکوربیک
اسید آسکوربیک از قندهای مشتق شده از منابع مختلف مانند چغندر، نیشکر و ذرت تولید می شود. این ترکیب یک افزودنی غذایی است که عمدتاً در گوشت، مرغ و نوشابه ها استفاده می شود. آسکوربیک اسید در گریدهای مختلف برای کاربردهای متنوع در بازار خرید و فروش می شود. شما می توانید این ترکیب شیمیایی را به صورت حضوری یا اینترنتی خریداری نمایید.
این ترکیب یک پودر کریستالی با بویی شبیه قند است. بازار آسکوربیک اسید به دلیل ممنوعیت استفاده از سولفیت ها به عنوان نگهدارنده در غذاهای کنسرو شده و منجمد در حال حاضر بسیار رونق یافته است. این ترکیب توسط شرکت های تولید و توزیع مواد شیمیایی به صورت حضوری یا سفارش اینترنتی به فروش می رسد.
انواع اسید آسکوربیک
آسکوربیک اسید انواع مختلفی دارد و در صنایع غذایی با شماره های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. اسید اسکوربیک E 300، سدیم آسکوربات E 301، آسکوربات کلسیم E 302، آسکوربات پتاسیم E 303 و آسکوربیل پالمیتات E 304 انواع مختلف این ترکیب هستند. علیرغم بی اثر بودن استریو ایزومرهای ویتامین C در انسان، زمانی که در غذا مصرف می شود، تاثیر مشابهی دارند.
خواص اسید اسکوربیک
اسید اسکوربیک به شکل کریستال های سفید رنگ و طعم اسیدی در دسترس است. در طبیعت عمدتاً در میوه هایی مانند لیمو، پرتقال، گریپ فروت، کیوی و مویز سیاه و در سبزیجاتی مانند فلفل، کلم بروکسل، کلم و کلم بروکلی یافت می شود. اسید آسکوربیک دارای خواص مفیدی است که کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف به آن می دهد. این خواص شامل:
1. فعالیت آنتی اکسیدانی
به خنثی کردن رادیکال های آزاد کمک کرده و از بدن در برابر استرس اکبسیداتیو محافظت می کند که در جلوگیری از آسیب سلولی مهم است.
2. حمایت از سیستم ایمنی
اسید اسکوربیک از تولید گلبول های سفید خون حمایت می کند که از بدن در برابر عفونت ها محافظت می کنند.
3. سنتز کلاژن
اسید اسکوربیک برای سنتز کلاژن، پروتئین ساختاری ضروری است و بنابراین نقش کلیدی در سلامت پوست، بهبود زخم و حفظ خاصیت ارتجاعی عروق خونی دارد.
4. حمایت از جذب آهن
ویتامین C جذب آهن را از غذاهای گیاهی افزایش می دهد و برای درمان کم خونی مفید است.
5. اثر نگهدارنده
از آنجایی که اسید اسکوربیک یک آنتی اکسیدان است، در صنایع غذایی از مواد غذایی در برابر اکسیداسیون و فساد محافظت می کند و در نتیجه ماندگاری محصولات را طولانی تر می کند.
6. اثر روشن کنندگی
ویتامین C تاثیر قابل توجهی در روشن شدن پوست و یکنواخت شدن رنگ پوست دارد و تولید بیش از حد ملانین را کاهش می دهد.
اسید آسکوربیک
کاربردهای اسید آسکوربیک
اسید آسکوربیک یک ترکیب غیر سمی است که در صنایع مختلف بطور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه به کاربردهای این ترکیب می پردازیم.
1. اسید آسکوربیک در پزشکی
آسکوربیک اسید اثر کاهنده قوی دارد و در کاهش فشار خون، دیورز، تولید گلیکوژن کبد، کاهش رنگدانه پوست و سم زدایی بدن تأثیر دارد. این ترکیب یک تقویت کننده قوی جذب آهن است و برای درمان کم خونی تجویز می شود. آسکوربیک اسید نقش مهمی در افزایش فراهمی زیستی آهن از رژیم های غذایی ترکیبی ایفا می کند.
2. اسید آسکوربیک در صنایع غذایی
اسید آسکوربیک به عنوان آنتی اکسیدان (صنعتی و غذایی) به ویژه در صنعت آبجوسازی استفاده می شود. این ترکیب یک نگهدارنده مواد غذایی و یک عامل کاهش دهنده قوی (پذیرنده اکسیژن) است که عملکردی مشابه آنتی اکسیدان ها دارد.
آسکوربیک اسید برای کنترل رنگ و طعم میوه ها در حد ppm 150-200 استفاده می شود. همچنین در پخت گوشت برای تسریع و کنترل واکنش پخت و بهبود رنگ گوشت پخته شده در سطوح 0.05٪ استفاده می شود.
به منظور دستیابی به هدف حفظ فرآورده های گوشتی و تولید رنگ قرمز روشن، روش سنتی افزودن نیترات است که می تواند با آمین های موجود در بدن انسان تعامل کند و یک نیتروزامین سرطان زا تشکیل دهد که برای سلامتی ما مضر است.
در صورت استفاده از ترکیب اسید آسکوربیک با نیتریت، اسید آسکوربیک می تواند به میزان قابل توجهی تولید نیتروزامین ها را کاهش دهد. در عین حال می تواند رنگ گوشت را تثبیت کند.
آسکوربیک اسید به طور گسترده ای به عنوان یک نگهدارنده و تثبیت کننده رنگ برای غذاها و نوشیدنی ها استفاده می شود. به عنوان یک افزودنی غذایی مشتق شده از سبزیجات، اسید آسکوربیک را می توان طبیعی در نظر گرفت.
3. فرآوری میوه و سبزیجات
میوه و سبزیجات تازه به راحتی در حین نگهداری دچار مشکلات کیفی مانند رشد میکروبی، نرم شدن، بی وزنی و قهوه ای شدن می شوند. بازدارنده سنتی قهوه ای شدن گوگرد است که می تواند چندین مشکل سلامتی مانند فشار خون بالا ایجاد کند.
برای حفظ طراوت و تثبیت رنگ میوه و سبزیجات می توان از خیساندن یا پاشیدن محلول آسکوربیک اسید بر روی سطح آنها استفاده کرد بدون اینکه مشکل سلامتی ایجاد کند.
4. صنایع نوشیدنی
آسکوربیک اسید را می توان به عنوان آنتی اکسیدان در نوشیدنی ها، آبجو و غیره استفاده کرد. این ترکیب می تواند تغییر رنگ، بو و کدورت را از بین ببرد و طعم بد نوشیدنی ها را بهبود ببخشد. در آبجو می تواند بوی کهنگی را از بین ببرد و ثبات طعم ایجاد کند.
5. تولید لوازم آرایشی و بهداشتی
آسکوربیک اسید به عنوان یک آنتی اکسیدان در محصولات آرایشی و بهداشتی و مراقبت شخصی بسیار کاربرد دارد. به همین دلیل آن را می توان به بطور گسترده در محصولات پوست و مو یافت.
6. افزودنی های غذایی
معمولاً به انواع غذاها از جمله میوه های کنسرو شده، اسید اسکوربیک و چندین نمک و استرهای آن اضافه می شود که عمدتاً نقش آنها در مهار اکسیداسیون و قهوه ای شدن آنزیمی است.
7. غنی سازی مواد غذایی
این ترکیب به همراه سایر ویتامین ها و ریزمغذی های دیگر برای تقویت مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. غنی سازی برای گروه های غذایی مختلف از جمله نوشیدنی ها، مخلوط ها و کنسانتره های با طعم میوه، وعده های غذایی برای یک رژیم کم کالری، محصولات جایگزین غذا و شیر صورت می گیرد.
8. تولید قرص و مکمل
مکمل های غذایی حاوی ویتامین C را می توان به صورت پودر کریستالی، قرص، کپسول، بسته های مخلوط نوشیدنی، فرمول های مولتی ویتامین مینرال و فرمول های آنتی اکسیدانی یافت. مقدار اسکوربیک اسید در هر قرص و کپسول از 25 میلی گرم تا 1500 میلی گرم متغیر است.
خطرات اسید آسکوربیک
اسید اسکوربیک به طور کلی به عنوان یک ماده غیر سمی و غیر تحریک کننده در نظر گرفته می شود. این ترکیب به راحتی در بدن متابولیزه شده و از طریق ادرار دفع می گردد.
با اینحال مصرف مقادیر زیاد اسید اسکوربیک می تواند منجر به مشکلات مختلفی شود. مصرف بیش از 1000 میلی گرم در روز می تواند منجر به درد معده، اسهال و نفخ شود. بنابراین باید مراقب بود که بیشتر از مقدار توصیه شده روزانه مصرف نشود.
جدول مشخصات، خواص و ویژگی های اسید آسکوربیک
عناوین | مقادیر |
---|---|
نام محصول | اسید اسکوربیک، ویتامین سی |
فرمول شیمیایی | C6H8O6 |
شکل ظاهری | جامد سفید رنگ یا زرد روشن |
نقطه ذوب | 190 تا 192 درجه سانتیگراد |
چگالی | 1.65 گرم بر سانتیمتر مکعب |
حلالیت | در آب، اتانول، گلیسرول، پروپیلن گلیکول |
نقطه جوش | 228 درجه سانتی گراد |
ثبات | پایدار ولی قابل اشتعال |
روش تولید اسید آسکوربیک
دو فرآیند اولیه وجود دارد که گلوکز را به اسکوربیک اسید تبدیل می کند. فرآیند رایشتاین که در دهه 1930 توسعه یافت، یک مسیر شیمیایی کامل را پس از یک پیش تخمیر منفرد دنبال می کند.
تخمیر اضافی در روش تخمیر دو مرحله ای فعلی که برای اولین بار در دهه 1960 در چین توسعه یافت، استفاده می شود تا بخشی از فرآیندهای شیمیایی بعدی را جایگزین کند. سوربیتول ماده اولیه در هر دو فرآیند رایشتاین و فرآیندهای تخمیر دو مرحله ای معاصر برای تبدیل به سوربوز استفاده می شود.
به منظور اجتناب از استفاده از یک واسطه اضافی، روش تخمیر دو مرحله ای فعلی متعاقباً سوربوز را از طریق مرحله دوم تخمیر به اسید 2-keto-l-gulonic (KGA) تبدیل می کند.
روش تولید اسید آسکوربیک
شرایط نگهداری و جابهجایی اسید آسکوربیک
در حالت کریستالی خشک، آسکوربیک اسید غیر فعال است، اما در محلول های آبی، به آسانی با اکسیژن اتمسفر و سایر عوامل اکسید کننده واکنش نشان می دهد. بنابراین در حین آماده سازی، انحلال و اختلاط باید دارای حداقل مقدار هوا باشد و باید در دمای خنک نگهداری شود. آسکوربیک اسید خشک باید در یک ظرف دربسته و دور از نور و در جای خشک و خنک نگهداری شود.
واکنش های اسید آسکوربیک
اسید آسکوربیک همانطور که از نام آن پیداست یک اسید است بنابراین در واکنش های مختلف شرکت کرده و محصولات مختلفی تولید می کند.
۱. واکنش آسکوربیک اسید با ید
هنگامی که ید با این ماده واکنش می دهد، کاهش می یابد و به یون های یدید (I-) تبدیل می شود که سپس توسط اسید اسکوربیک به یدید (I-) کاهش می یابد. این واکنش نسبتا سریع است و بسته به غلظت اسکوربیک اسید و ید موجود در محلول می تواند در عرض چند ثانیه تا چند دقیقه رخ دهد.
۲. واکنش آسکوربیک اسید با مس
واکنش اسید اسکوربیک و مس (Cu2+) باعث ایجاد استرس اکسیداتیو سیستمیک می شود. ترکیب اسکوربیک اسید و Cu2+ منجر به تولید H2O2 و یک رادیکال هیدروکسیل (OH•) از طریق واکنش فنتون می شود.
۳. واکنش آسکوربیک اسید با آب
اسکوربیک اسید به خوبی در آب حل می شود و یک محلول اسیدی ضعیف تشکیل می دهد. این ترکیب یک عامل کاهش دهنده ملایم است. اسید اسکوربیک به صورت دو انانتیومر وجود دارد که ایزومر l بیشترین استفاده را دارد.
۴. واکنش آسکوربیک اسید با اسید هیدروکلریک
هنگامی که اسید هیدروکلریک و اسید اسکوربیک با هم تماس پیدا می کنند، ممکن است یک واکنش شیمیایی رخ دهد. این واکنش باعث تولید یون های دهیدروآسکوربیک اسید و کلرید می شود.
۵. واکنش اسید آسکوربیک با اکسیژن
در حضور اکسیژن، اسید اسکوربیک به آسانی به اسید دهیدروآسکوربیک (DHA) تجزیه می شود، که در معرض تخریب بیشتر است و در نتیجه فعالیت ویتامینی خود را از دست می دهد.
۶. واکنش اسید آسکوربیک با کربنات کلسیم
برهمکنش بین اسید آسکوربیک و کربنات کلسیم را می توان به عنوان یک مجموعه حلقه کلات پنج عضوی توصیف کرد.
MSDS اسید آسکوربیک
تماس چشمی: پس از شستشوی اولیه، لنزهای تماسی را بردارید و شستشو را حداقل 15 دقیقه ادامه دهید. اگر سوزش بیشتر شد یا همچنان ادامه داشت به پزشکی مراجعه کنید.
تماس پوستی: فوراً ناحیه آسیب دیده را با مقدار زیادی آب و صابون بشویید. اگر سوزش بیشتر شد یا همچنان ادامه داشت کمک پزشکی بگیرید.
استنشاق: در صورت استنشاق فرد را به هوای تازه منتقل کنید و علائم را درمان کنید. در صورت بروز سرفه یا علائم دیگر به پزشک مراجعه کنید.
گوارشی: اگر بلعیده شد فرد را وادار به استفراغ نکنید و به او شیر یا آب بخورانید. هرگز چیزی را از طریق دهان به فرد بیهوش ندهید. فوراً با پزشک یا مرکز کنترل مسمومیت تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱. اسید آسکوربیک همان ویتامین C است؟
اسید اسکوربیک، نام دیگر ویتامین C که چندین عملکرد حیاتی در بدن دارد. اینها شامل حفظ سلامت و محافظت از سلول ها، حفظ سلامت رگ های خونی، استخوان ها، غضروف ها و پوست است.
۲. چه غذاهایی سرشار از اسید آسکوربیک هستند؟
منابع اصلی اسکوربیک اسید در رژیم غذایی شامل سیب زمینی، گوجه فرنگی و آب گوجه فرنگی و همچنین مرکبات است. کلم بروکلی، توت فرنگی، کلم بروکسل، کیوی، فلفل قرمز و سبز و طالبی برخی دیگر از گزینه های غذایی سرشار از این ویتامین هستند.
۳. حداکثر مصرف اسید آسکوربیک چقدر است؟
از آنجایی که بدن نمی تواند ویتامین C را ذخیره کند، اثرات منفی جدی ناشی از مصرف بیش از حد اسکوربیک اسید بسیار نادر است. مصرف روزانه بیش از 2000 میلی گرم توصیه نمی شود. مصرف دوز بالا ممکن است باعث تهوع، اسهال و در موارد نادر سنگ کلیه شود.