گیاه یونجه یکی از گیاهان مهم و استراتژیک ایران است که طبق آمار سال ۱۴۰۱ حدود ۴۳۰ هزار هکتار از اراضی کشور با تولید ۴/۵ میلیون تن یونجه در سال را به خود اختصاص داده است. از آن جایی این که گیاه سرشار از مواد غذایی بوده و حجم قابل توجهی از مواد مغذی زمین را خارج می‌کند کودهی یونجه طبق یک برنامه کودی یونجه علمی و مناسب از اهمیت بسیاری برخوردار می‌باشد.
چیزی که حقیقتا جالب بود و نظر بنده را جلب کرد این بود طول عمر یونجه ارتباط مستقیمی با میزان دما دارد و این گیاه به نحوی گرمادوست است و اگر در ناحیه‌ای کشت شود که گرمای خوبی داشته باشد می‌توانیم تا ۱۵ چین هم برداشت کنیم، اما در مناطقی همچون کرج تنها می‌توانیم تا ۵ چین برداشت را داشته باشیم.
حال نکته جالب این است که مناطق سردسیری همچون آذربایجان غربی و شرقی و همدان در صدر استان‌های کشت کننده بونجه قرار دارند و به نحوی می‌توان گفت بیشترین کشت بونجه مربوط به این مناطق است. البته به نظر می‌رسد موضوعی که منجر به این اتفاق شده است بحث منابع آبی است. طبیعیتا در مناطق گرمسیر برای گیاهی همچون یونجه آب کافی وجود ندارد و طبیعی است که کشت آن به مناطق غرب و شمال غربی برسد.
در ادامه به بررسی علمی نیازهای غذایی بونجه و نحوه کوددهی یونجه خواهیم پرداخت امید است مورد عنایت شما بزرگواران قرار گیرد و کشتتان پربارتر شود. (به امید خدا)
نیازهای غذایی یونجه چیست؟
یونجه یک گیاه بسیار قوی و پر انرژی هست و حتی تا چند سال پیش از آن به جای کوددهی مزارع نیز استفاده نمی‌کردند. یعنی اینکه هر چند سال یک بار در زمین یونجه کشت می‌کردند تا زمین از لحاظ مواد مغذی غنی شود اما حالا چنان جایگاهی در بازار به عنوان خوراک دام و یک منبع خوب پروتئین پیدا کرده است که کشت آن یک کشت مهم و اصلی است.
بنده همواره عرض کرده‌ام، یکی از بهترین راه‌های تقویت زمین و کوددهی یونجه این است که ببینیم با هر سال کشت یونجه چه میزان مواد غذایی از زمین خارج می‌شود و به تبع آن همان مقدار حداقل یا ۲۰ درصد بیشتر کود به زمین بدهیم.
جدول زیر نشان دهنده میزان مواد غذایی مورد نیاز یونجه در هر سال است. در واقع با هر بار کشت یونجه در زمین گیاه این میزان از مواد غذایی را برای رشد و نمو استفاده می‌کند و ما باید اقدام به جایگزینی آن‌ها در زمین بکنیم. مقیاس اعداد زیر کیلوگرم در هکتار می‌باشد.
همان‌طور که مشاهده می‌کنید یونجه به عناصر نیتروژن، پتاسیم و کلسیم نیاز بسیار زیادی دارد و به عناصر دیگر نیاز کمتری دارد. در گذشته کشاورزان تنها به مصرف اوره در زمین بسنده می‌کردند و از مصرف مواد مهی همچون پتاسیم و کلسیم غافل می‌شدند. پتاسیم برای یونجه نقشی بسیار حیاتی دارد و اگر به خوبی تامین نشود بازدهی گیاه به شدت کاهش می‌یابد.
همین جا برنامه کود یونجه خیلی ساده طبق جدول زیر که نتیجه مطالعات و تحقیقات است را خدمتتان عرض میکنم:
برنامه کودی یونجه
- ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار اوره یا نیترات آمونیوم
- ۱۵۰ کیلوگرم سوپر فسفات تریپل
- ۲۰۰ کیلوگرم پتاسیم نیترات یا پتاسیم سولفات
- ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار نیترات کلسیم
- ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار گوگرد پودری یا گوگرد مایع
- کود میکرو (به میزان قید شده بر روی بسته بندی)
جدول زیر یک خلاصه از نحوه کوددهی یونجه به همراه شرایط ایجاد کمبود عناصر غذایی در یونجه و علائم کمبود عناصر غذایی در یونجه است که می‌توانید مطالعه کنید.
| حداكثر ميزان مصرف | منبع كودى
مناسب |
شرايط ايجاد كمبود | نشانه هاى كمبود
|
عنصر
غذايي |
| ٥٦ كيلوگرم درهكتار در هر چين | اوره آمونيوم نيترات | گره زايي محدود درريشه گياه | زردى عمومي گياه به ويژه در برگهاى مسنتر به همراه
ايجاد رنگ صورتي در محل دمبرگ و ميان رگبرگ ها |
نيتروژن |
| ١١٣ كيلوگرم در هكتار ٥P٢O در
هرسال |
منابع رايج
كودهاى فسفرى مانند سوپرفسفات تريپل |
سردى محيط خاك |
كوچك شدن برگ ها به همراهايجاد رنگ سبز تيره در آن ها،ايجاد رنگ ارغواني در سطح
زيرين برگ ها، تا خوردگي برگچه ها |
فسفر |
| ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار | پتاسیم نیترات | خاك هاى شني | ايجاد نقاط سفيد رنگ در لبه هاى خارجي برگ هاى بالايي | پتاسيم |
| متفاوت برحسب نياز |
تركيبات آهكي دولوميتي- نمك اپسوم |
زيادى پتاسيم يا سديم در خاك، خاك هاىشني، خاك هاى با مقادير كم مواد آلي | زرد شدن ميان رگبرگ ها در برگ ها ى مسن تر، زرد شدن برگ در محل حاشيه ها و
سپس قرمز شدن و سرانجام مرگ برگ |
منيزيم |
| ١٧ تا ٦٥ كيلوگرم در هكتار در هرسال | گوگرد و گچ | خاك هاى شني و
خاك هاى با مقادير كم مواد آلي |
زرد شدن برگ هاى جوان،
محدود شدن رشد، طويل و باريك شدن برگ ها |
گوگرد |
| ١/١ تا ٤/٣ كيلوگرم در هكتار | بوراكس،
بوراسيليكات، اسيد بوريك |
واكنش(pH) بالاى
خاك، خاك هاى با مقادير كم مواد آلي |
زرد و قرمز شدن قسمت هاىبالايي گياه | بور |
| ١٣/٠ تا ٧٥/٠
كيلوگرم در هكتار |
موليبدات آمونيوم | واكنش (pH) پايين
خاك، مقادير زياد آهندر خاك |
زردى عمومي برگ هاى مسن
همراه با سفيد شدن |
موليبدن |
نیاز یونجه به عناصر پر مصرف
همان‌طور که می‌دانید نیازهای غذایی هر گیاه به دو دسته اصلی نیازهای پر مصرف و نیازهای کم مصرف تقسیم می‌شوند. عناصر پر مصرف یونجه شامل مواد زیر می‌شود:
- نیتروژن
- فسفر
- پتاسیم
- کلسیم
- منیزیم
- گوگرد
در واقع اگر شما قصد کوددهی به مزرعه یونجه خود را دارید مهم‌ترین چیز این است که این موارد را تامین کنید تا گیاه شما بتوانید بیشترین بازدهی را نصیب شما کند.
نیاز یونجه به عناصر کم مصرف
کوددهی یونجه محدود به عناصر کم مصرف نمی‌شود. اگر ۱۵ سال پیش از این بود من به شما میگفتم هیچ کودی برای کشت یونجه نیاز نیست و تنها کافی است که مقدار کود مرغی مایع استفاده کنید و تمام. اما اکنون اینطور نیست، زمین‌های کشاورزی به شدت ضعیف شده‌اند و بی آبی و شوری و خشکسالی منجر به از بین رفتن بافت خاک‌ها شده است.
یادم هست چند سال پیش وقتی بر روی زمین راه می‌رفتیم از بافت و نرمی و جنس خاک لذت می‌بردیم. در آن خاک حتی سنگ هم رشد می‌کرد چه برسد به یونجه و گندم. اما اکنون اوضاع تغییر کرده است، زمین‌های ما نیاز به مراقبت و رسیدگی دارند.
خیلی عالی بود
آیا شرکت شما کودها رو به صورت خرده به کشاورز هم میده؟
بنده میخوام برای کشت یونجه مقدار کود خریداری کنم
محمدی هستم
سلام آقای محمدی
عرض ارادت
بله آقا ما اینجا هستیم برای خدمت برای شما تماس بگیرید بی زحمت