بهترین کود برای گندم دیم و در واقع تقویت گندم دیم، رمز موفقیت در کشاورزی مناطق کم‌آب و چالش‌برانگیز است. در چند سال گذشته با کشاورزان زیادی معاشرت کرده ام که در مناطق خشک و کم آب به کشاورزی مشغول هستند. به وضوح دیده‌ام که چگونه انتخاب صحیح کود می‌تواند سرنوشت یک مزرعه گندم دیم را تغییر دهد.
راز مهم افزایش بهره‌وری کاشت گندم این است که بتوانیم طول دوره‌ی سبز بودن خوشه را افزایش دهیم. هر چه دوره‌ی رشد گندم بیشتر باشد خوشه‌ای قوی‌تر و با وزن دانه‌های بیشتری خواهیم داشت. در این فاصله زمانی ارتفاع گیاه افزایش پیدا می‌کند و گیاه در برابر بیماری‌ها و آفات قوی‌تر می‌شود.
آمار برداشت گندم در برخی مناطق به زحمت به ۶۰۰ کیلو در هکتار می‌رسد و در برخی نقاط برداشت تا ۴ تن در هکتار نیز می‌رسد. تفاوت قطعی در نحوه مراقبت از زمین هست. اخیرا شنیده‌ام که کودها پتاسیم سولفات خدماتی را نیز به سهمیه گندم اضافه کرده‌اند. این کودهای سنگی چیزی جز شور شدن زمین به دنبال نخواهند داشت.
راهکار تقویت گندم دیم با کود ازت مایع
برای بالا بردن تناژ گندم دیم ممکن است چندین راه وجود داشته باشد و هر متخصصی هم نگاه خاص خود را دارد. در اینجا ما می‌خواهیم یک روش به شما معرفی کنیم تا تناز گندم خود را بالا ببرید.
استفاده از کود ازت مایع زیستی راهکار پیشنهادی ما برای شما به منظور افزایش برداشت است. این کود بسیار ساده است ولی وظفیه و رویکردی بسیار عمیق و علمی دارد. سال‌هاست که ما صدها کیلو اوره را در زمین ریخته‌ایم و هر ساله نیز این کار را تکرار می‌کنیم. اوایل استفاده از اوره جواب می‌داد و باعث افزایش برداشت ما می‌شد اما متاسفانه دیگر اوره جوابگو نیست.
بخش زیادی از اوره‌ای که ما استفاده می‌کنیم به دلایل بسیاری در زمین می‌ماند و تجزیه نمی‌شود و باعث مرگ میکروارگانیسم‌های خاک و شوری می‌شود. راهکاری که ما به شما معرفی می‌کنیم استفاده از ازت مایع زیستی است. این کود حاوی هیومیک، فولویک، کربن و مخلوطی از چنیدن نوع میکروارگانیسم هست.
در واقع این کود هیچ ازتی را در خود ندارد و یک بیواکتیویتور هست که ازت موجود باقی‌مانده در زمین از سال‌های گذشته را تجزیه می‌کند و تبدیل به نیتروژن قابل جذب می‌کند. همچنین این کود این توانایی را دارد که ازت موجود در هوا را نیز جذب کرده و به گیاه برساند.
کود ازت مایع سرو شیمی مبتنی بر تکنولوژی‌های نوین هست و هر ۴ لیتر آن به اندازه یک کیسه اوره کارایی دارد و البته که قیمت آن نیز از یک کیسه اوره پایین‌تر هست. هر ۴ لیتر از این محصول برای یک هکتار گندم دیم کافی می‌باشد. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
اهمیت کود دهی در سیستم های کشت دیم
بر اساس مطالعات سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، کشت دیم به دلیل وابستگی به بارندگی‌های طبیعی، با چالش‌های متعددی مانند تنش خشکی، کاهش حاصلخیزی خاک و محدودیت دسترسی به مواد مغذی مواجه است. کوددهی مناسب نه تنها باعث افزایش عملکرد می‌شود، بلکه مقاومت گیاه را در برابر تنش‌های محیطی مانند خشکی و شوری بهبود می‌بخشد.
کودهای مناسب (مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم) عملکرد محصول را افزایش می‌دهند، مقاومت گیاه به خشکی را بهبود بخشیده و کیفیت دانه را ارتقا می‌دهند. همچنین، کودهای آلی و زیستی با بهبود ساختار خاک و افزایش فعالیت میکروارگانیسم‌ها، به پایداری سیستم‌های دیم کمک می‌کنند.
کود های شیمیایی مناسب برای گندم دیم
کودهای شیمیایی مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم برای رشد مطلوب گندم دیم ضروری هستند. این کودها با تأمین مواد مغذی مورد نیاز، عملکرد محصول را افزایش داده و مقاومت گیاه را در برابر تنش‌های محیطی مانند خشکی بهبود می‌بخشند. با این حال، مدیریت صحیح و استفاده بهینه از این کودها برای جلوگیری از هدررفت منابع و حفظ سلامت خاک و محیط زیست بسیار مهم است. در ادامه برخی از این کود ها و ویژگی های آن ها را خواهم گفت:
۱. ازت یا همان اوره یا همان کود سفید
نیتروژن یکی از اساسی ترین عنصر های مورد نیاز گیاهان است. نیتروژن در سنتز پروتئین، کلروفیل و اسیدهای نوکلئیک ها نقش دارد. طبق تحقیقات انجام شده نیتروژن تأثیر مستقیمی بر رشد رویشی، تعداد پنجه‌ها و وزن دانه گندم دارد.
انواع کود های نیتراته:
- اوره (Urea): پرکاربردترین کود نیتروژنه با 46% نیتروژن.
- سولفات آمونیوم (Ammonium Sulfate): حاوی 21% نیتروژن و 24% گوگرد.
- نیترات آمونیوم (Ammonium Nitrate): حاوی 34% نیتروژن.
- ازت مایع
مزایا و معایب کود های نیتروژنه:
مزایا: افزایش عملکرد دانه و بهبود کیفیت پروتئین
معایب: مصرف بیش از حد می‌تواند باعث آبشویی نیترات و آلودگی منابع آب زیرزمینی شود.
۲. کودهای فسفاته یا کودهای سیاه
یکی دیگر از انواع بهترین کود برای گندم دیم، کود های فسفاته است. فسفر (P) برای توسعه ریشه، انتقال انرژی (ATP) و بهبود مقاومت به خشکی ضروری است. مطالعات نشان می‌دهد که فسفر در مراحل اولیه رشد گندم دیم نقش حیاتی ایفا می‌کند.
انواع کود های فسفاته:
- سوپر فسفات تریپل (Triple Superphosphate): حاوی 46% P2O5.
- دی آمونیوم فسفات (Diammonium Phosphate – DAP): حاوی 18% نیتروژن و 46% P2O5.
مزایا و معایب کود های فسفاته:
مزایا: افزایش رشد ریشه و بهبود جذب آب و مواد مغذی
معایب: در خاک‌های قلیایی، فسفر ممکن است به شکل غیرقابل جذب درآید
۳.کودهای پتاسیمی (Potassium Fertilizers)
پتاسیم (K) در تنظیم فشار اسمزی، فعال‌سازی آنزیم‌ها و افزایش مقاومت به تنش‌های محیطی نقش دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که پتاسیم تأثیر مثبتی بر کیفیت دانه و مقاومت به خشکی دارد.
انواع کود های پتاسیمی:
- سولفات پتاسیم (Potassium Sulfate): حاوی 50% K2O و 18% گوگرد.
- کلرید پتاسیم (Potassium Chloride): حاوی 60% K2O.
- پتاسیم نیترات
مزایا و معایب کود های پتاسیمی:
مزایا: بهبود کیفیت دانه و افزایش مقاومت به بیماری‌ها.
معایب: مصرف بیش از حد کلرید پتاسیم می‌تواند باعث مسمومیت گیاه شود.
کودهای آلی و زیستی برای گندم دیم
کودهای آلی و زیستی با بهبود ساختار خاک و افزایش فعالیت میکروارگانیسم‌ها، به تقویت حاصلخیزی خاک و افزایش جذب مواد مغذی توسط گندم دیم کمک می‌کنند. این کودها نه تنها عملکرد محصول را بهبود می‌بخشند، بلکه با کاهش نیاز به کودهای شیمیایی، به پایداری سیستم‌های کشت دیم و حفظ سلامت محیط زیست کمک می‌کنند.
۱. کودهای حیوانی (Manure)
کود های حیوانی مانند کود مرغی مایع، یکی از بهترین کود برای گندم دیم است. این کود باعث بهبود ساختار خاک، افزایش مواد آلی و تقویت فعالیت میکروارگانیسم‌های خاک می‌شود.
مزایا: افزایش ظرفیت نگهداری آب و کاهش نیاز به کودهای شیمیایی.
معایب: ممکن است حاوی بذر علف‌های هرز یا عوامل بیماری‌زا باشد.
۲. کمپوست (Compost)
کمپوست ها به دلیل تأمین مواد آلی و بهبود حاصلخیزی خاک، از انواع کود های تاثیر گذار در صنعت کشاورزی و به طور ویژه برای گندم دیم است.
مزایا: افزایش فعالیت بیولوژیکی خاک و کاهش فرسایش.
معایب: زمان‌بر بودن فرآیند تولید
۳. کودهای زیستی (Biofertilizers)
کودهای زیستی، مانند باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن و قارچ‌های میکوریزا، با ایجاد همزیستی با ریشه گندم دیم، جذب مواد مغذی مانند نیتروژن و فسفر را بهبود می‌بخشند. این کودها نه تنها نیاز به کودهای شیمیایی را کاهش می‌دهند، بلکه مقاومت گیاه را در برابر تنش‌های محیطی مانند خشکی افزایش داده و به سلامت خاک کمک می‌کنند. استفاده از کودهای زیستی در گندم دیم، راهکاری مؤثر برای کشاورزی پایدار و اقتصادی در مناطق کم‌آب است.
انواع کود های زیستی:
- باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن (Rhizobium, Azotobacter): افزایش جذب نیتروژن.
- قارچ‌های میکوریزا (Mycorrhiza): بهبود جذب فسفر و آب.
مزایا و معایب کود های زیستی:
مزایا: کاهش مصرف کودهای شیمیایی و افزایش مقاومت به خشکی.
معایب: نیاز به شرایط خاص برای فعال‌سازی.
نحوه صحیح کوددهی به گندم دیم
کود دهی به گندم دیم نیازمند دقت و برنامه‌ریزی دقیق است تا بتوان از منابع به‌طور بهینه استفاده کرد و بهترین نتیجه را گرفت.
زمان استفاده از کود برای گندم دیم
۱. قبل از کاشت:
در این مرحله، کودهای فسفاته (مانند سوپر فسفات تریپل) و پتاسیمی (مانند سولفات پتاسیم) به خاک اضافه می‌شوند. این کودها به توسعه ریشه و افزایش مقاومت گیاه در برابر خشکی کمک می‌کنند.
۲. در مراحل رشد:
۰ پنجه زنی: در این مرحله، کودهای نیتروژنه (مانند اوره) استفاده می‌شوند تا رشد رویشی و تعداد پنجه‌ها افزایش یابد.
۰ پر کردن دانه: در این مرحله، محلول‌پاشی کودهای میکرو (مانند روی و بور) انجام می‌شود تا کیفیت دانه و عملکرد نهایی بهبود یابد.
روش استفاده از کود برای گندم دیم
پخش سطحی
این روش برای کودهای آلی (مانند کود حیوانی و کمپوست) مناسب است. کودها به‌طور یکنواخت روی سطح خاک پخش می‌شوند و سپس با شخم به خاک اضافه می‌شوند.
مصرف نواری
در این روش، کودهای شیمیایی (مانند نیتروژن و فسفر) در نوارهای نزدیک به ریشه گیاه قرار می‌گیرند. این کار باعث افزایش کارایی کود و کاهش هدر رفت آن می‌شود.
محلول‌پاشی
در مراحل بحرانی رشد (مانند پر کردن دانه)، کودهای مایع مستقیماً روی برگ‌ها اسپری می‌شوند. این روش جذب سریع مواد مغذی را تضمین می‌کند.
نکته: قبل از کوددهی، آزمایش خاک انجام دهید تا کمبودهای مواد مغذی مشخص شود
نکته: از مصرف بیش از حد کودهای شیمیایی خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند باعث آلودگی محیط زیست و کاهش کیفیت خاک شود.
نکته: ترکیب کودهای شیمیایی، آلی و زیستی بهترین نتیجه را در افزایش عملکرد و پایداری سیستم کشت دیم دارد.