کوددهی و استفاده کود پتاس برای درختان سیب از آن‌جایی اهمیت پیدا می‌کند که ایران یکی از ۵ کشور برتر تولید کننده سیب جهان با تولید ۴ میلیون تن سیب در سال است. سیب که یکی از بهترین و کارآمدترین میوه‌ها برای سلامتی انسان می‌باشد پای ثابت سبد میوه بسیاری از ایرانیان است و همواره مورد توجه و مصرف خانواده‌ها بوده است.
باغ‌های سیب ایران از گذشته تا کنون چندان پیشرفتی نداشته‌اند و همان روش‌های قدیمی ناکارآمد را برای مدیریت و تغدیه باغات استفاده می‌شود. مگر می‌شود با اوره و فسفات آمونیوم حجم مواد مغذی از دست رفته یک باغ را جایگزین کرد. در واقع اصل و اساس کوددهی این است که بدانید در هر سال چقدر مواد از زمین خارج می‌شود و آن را جایگزین کنید.
مطالعات نشان می‌دهد به ازای برداشت هر 20 تن سیب از هر هکتار باغ سیب مقادیر ۱۰۰ کیلوگرم ازت، ۲۰ کیلوگرم فسفر، ۱۴۰ کیلوگرم پتاسیم، ۶۰ کیلوگرم کلسیم، ۴۰ کیلوگرم گوگرد، ۳۰ کیلوگرم منیزیم و ۲ کیلوگرم از عناصر ریز مغذی از خاک برداشت می‌شود و باید در هر سال با کوددهی صحیح به زمین بازگردانده شود.
علائم کمبود پتاسیم در درختان سیب
طبق مطلبی که در بالا بیان کردیم زمین به استفاده سالانه از کود پتاسیم نیاز دارد و در صورت عدم استفاده شاهد کاهش بازدهی و کیفیت میوه خواهیم بود و اگر کمبود شدید شود علائمی را در برگ‌های پیرتر و قدیمی‌تر گیاه مشاهده خواهیم کرد که به شرح زیر هستند:
- تغییر رنگ برگ‌های قدیمی به رنگ سبز آبی و لبه‌های سوخته قهوه‌ای
- تغییرات مشابه یخ زدگی و یا خشکسالی است
- در صورت تشدید کمبود پتاس تا میانه برگ خشکی و قهوه‌ای شدن را می‌بینیم
فواید کود پتاسیم برای درختان سیب
فواید کود پتاس برای درختان سیب به شرح زیر است که در ادامه هر کدام را به طور خلاصه شرح خواهیم داد:
- افزایش بازدهی درخت سیب
- درشت شدن سیب
- افزایش مقاومت به خشکی و شوری
- افزایش قند و کیفیت سیب
- افزایش کیفیت و مدت نگه‌داری سیب در انبار
ما در هر کدام از این فواید سعی کردیم مطالب را به طور خلاصه بیان کنیم که حوصله شما را سر نبریم. اگر هر گونه سوال را موضوع خاصی هست نیاز دارید با ما صحبت کنید ما در خدمتتون هستیم.
۱. افزایش بازدهی درخت سیب
عنصر پتاسیم از طریق‌های روش‌های متعددی منجر به افزایش رشد گیاه و بازدهی محصول باغ سیب می‌شود. پتاسیم نقش بسیار مهمی در افزایش رشد رویشی برگ‌ها و سطح فتوسنتز دارد. در واقع پتاسیم چنیدین نقش مهم در گیاه بازی می‌کند. اولین آن نقش سنتزی و سوخت و ساز در گیاه است که به طور مستقیم و غیر مستقیم منجر به بهبود و افزایش موارد زیر در درخت سیب می‌شود:
- افزایش اندازه میوه‌ها
- افزایش وزن میوه‌ها
- افزایش درصد مواد جامد محلول
- افزایش قند میوه‌ها
در واقع پتاسیم با اثرات آنزیمی و مهمی که دارد همانند تاثیر یک مولتی ویتامین در بدن انسان می‌تواند منجر به رشد گیاهان و درختان سیب شود. شما در جدول زیر می‌توانید تاثیرات استفاده از سطوح مختلف پتاسیم نیترات بر روی درختان سیب را مشاهده کنید. هر از سمت T1 به T8 می‌رویم شاهد افزایش سطح کلروفیل، افزایش طول برگ، افزایش سطح و عرض برگ هستیم که همگی منجر به افزایش رشد و بازدهی درختان سیب می‌شوند.
۲. درشت شدن سیب
در مطالعات انجام شده مشاهده کردیم که استفاده از کود پتاسیم می‌تواند منجر به افزیش طول میوه و درشت شدن سیب بشود. در واقع در T1 که وضعیت عدم استفاده از کود پتاسیم در باغ سیب است شاهد هستیم که طول میوه و دیگر فاکتورهای درشت بودن میوه کم است و در اثر استفاده از کودهای پتاسیم در حالت‌های T2 تا T10 شاهد افزایش فاکتورهای درشت بودن میوه سیب هستیم.
در حالت T8 شاهد بیشترین درصد افزایش طول میوه و دیگر فاکتورهای درشت شدن هستیم که در اثر استفاده از از ۱۸۰ کیلوگرم پتاسیم نیترات در هکتار به همراه عناصر ریز معذی می‌باشد.
۳. افزایش مقاومت به شوری و خشکی
تحقیقات نشان داده‌اند که پتاسیم نقش بسیار مهمی درمقاومت به خشکی و شوری در گیاهان دارد. پتاسیم با تنظیم باز و بسته کردن دریچه‌ها و روزنه‌های هوایی می‌تواند در شرایط خشکی و کم آبی آب داخل گیاه را حفظ کرده و منجر به رشد گیاه در شرایط سخت بشود.
فرض کنید به هر دلیلی آب کافی برای آبیاری باغ سیب خود ندارید و سیب‌ها بسیار کوچک مانده‌اند و هر لحظه ممکن است آفات و بیماری‌ها نیز به باغ هجوم بیاورند. در این زمان چه می‌توان کرد در حالی تمام دارایی مان در حال به باد رفتن هست. باید سعی کنیم همین آبی را که در دسترس گیاه و خاک هست را نیز حفظ کنیم و از تبخیر آن جلوگیری کنیم و کود پتاسیم همین کار را برای ما می‌کند.
همچنین پتاسیم در اطراف ریشه گیاه منجر به بهبود تعادل اسمزی در خاک شده و جذب آب را از ریشه‌ها افزایش می‌دهد. در این صورت اگر بتوانید همزمان از ترکیبات میکرو و اسید آمینه به همراه پتاسیم نیترات استفاده کنید بهترین نتیجه را خواهید گرفت. (به امید خدا)
۴. افزایش کیفیت سیب و مدت نگه‌داری در انبار
یکی از مزایا و فایده‌های اصلی پتاسیم برای سیب افزایش قند و ماده خشک در سیب است که منجر به بهبود طعم و کیفیت میوه می‌شود. در واقع به نظر می‌رسد استفاده از پتاسیم در باغ سیب منجر به افزایش اسیدیته و تولید اسیدهایی همچون اسید مالیک می‌شود که عامل اصلی طعم و مزه در گیاهان می‌باشند. در جدول زیر مشاهده می‌کنید که استفاده از کودهای پتاسیمی منجر به افزایش قند موجود در ترکیبات سیب می‌شود.
فاکتور دیگری که در گیاه سیب بسیار مهم و موثر است فاکتور درصد آب میوه سیب است. هر چه درصد آب میوه سیب کاهش پیدا کنید مواد جامد خشک موجود در آن افزایش پیدا می‌کنند که منجر به بهبود طعم و سفت شدن سیب می‌شود.
همچنین هرچه میزان آب میوه سیب کمتر شود نگه‌داری و انبار داری سیب نیز آسان‌تر می‌شود و می‌توان راحت سیب را به بازار رساند و فروش را انجام داد.
پتاسیم نیترات برای درخت سیب
یکی از بهترین کودهای پتاسیم موجود در بازار کود پتاسیم نیترات است که همزمان نیترات و پتاس را برای سیب تامین می‌کند و در واقع بهترین نوع کود پتاس موجود در بازار این کود هست که به دلیل کیفیت بالای آن عمده مصرف گلخانه ای را در کشور دارد.
این کود حلالیت بسیار بالایی در مقابل دیگر کودهای پتاسه دارد و برای سیب که در فصل سرما و در مناطق غربی که عموما هوا سرد است کشت می‌شود بهتر است از کود پتاسیم نیترات استفاده شود. چرا که کودهای پتاسیم دیگر مانند پتاسیم سولفات حلالیت پایینی دارند که مناطق سردسیر کشور و نقاط غربی که سردسیر هستند مناسب نیست.
پتاسیم سولفات (سولو پتاس) برای درخت سیب
کود دیگر مورد استفاده در باغات سیب کود سولو پتاس یا پتاسیم سولفات است که می‌توانید استفاده کنید. البته همان‌طور که گفتیم بهتر است در مناطق غربی کشور و در فصول سرد از این کود استفاده نشود.
پتاسیم کلرید برای درخت سیب
کود بعدی که بسیار ارزان است و در بسیاری از مناطق کشور نیز استفاده می‌شود کود کلرید پتاسیم است که از نظر تامین پتاسیم می‌تواند نقش خوبی را ایفا کند. اما به نظر می‌رسد کلر موجود در ساختار این کود سمی باشد و منجر به کاهش بازدهی کشت سیب بشود و در نهایت شاهد کاهش بازدهی باغ سیب باشیم.
لازم به ذکر است که این موارد تنهای تجربیات ما در صحبت با کشاورزان و مطالب علمی دانشگاهی هست و هیچ تعصب خاصی روی نوع کود نداریم. ان‌شالله کشتتان پر بار و پر برکت باشد.
زمان و نحوه مصرف کود پتاسیم برای درختان سیب
برای یک باغ سیب که حدودا ۲۵ تن سیب در هکتار برداشت دارد بهتر است ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلو کود پتاسیم استفاده شود که می‌توانید از کود پتاسیم نیترات استفاده کنید.
در مورد زمان مصرف نیز اگر باغ شما تحت تنش خشکی و شوری نیست پتاس را در چند مرحله و در زمان تشکیل میوه به درخت بدهید تا در طول درشت شدن میوه سیب و تشکیل قند آن پتاس در اختیار میوه باشد و اگر پتاسیم نیترات استفاده می‌کنید دیگر در زمان تشکیل میوه نیاز به استفاده از ازت نیست و ازت مورد نیاز گیاه را پتاسیم نیترات تامین می‌کند.