کوددهی سیر یکی از فرایندهای مهم در مدیریت مزرعه سیر می‌باشد. شاید زمانی سیر ایرانی و به خصوص سیر همدان سرآمد سیر در جهان بود اما الان دیگر اینطور نیست و سیرهای تولید شده در چین و دیگر کشورهای جهان بسیار بازدهی بالاتری دارند و ظاهر زیباتری نیز دارند.
ما اگر می‌خواهیم از رقابت تولید سیر عقب نمانیم باید بتوانیم سیرهای با کیفیت بالاتر و بازدهی بیشتر را تولید کنیم و یکی از معیارهای انجام چنین کاری کوددهی مناسب سیر و تغذیه مناسب سیر است. در این مقاله قصد داریم شرحی بر نحوه کوددهی سیر و تغذیه گیاه سیر به صورت علمی داشته باشیم و امیدواریم مفید واقع شود.
برنامه کوددهی سیر
۱. کود دامی برای سیر
کودهای دامی مهم‌ترین و پایه‌ای‌ترین کودهای مورد استفاده در هر مزرعه و باغی هستند. کودهای دامی متعددی همچون کودهای گاوی، کودهای گوسفندی، کودهای مرغی، کودهای اسبی و .. می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. در مورد کودهای دامی مواردی هستند که باید در مورد آن‌ها دقت شود به طور مثال در مورد بیشتر گیاهان کشاورزی وجود نیتروژن بالا در کود یک مسئله خوب به نظر می‌رسد اما در مورد سیر شاید اینطور نباشد.
در کوددهی سیر اگر از درصد بالایی نیتروژن در تغذیه کودی سیر استفاده کنیم منجر به ریزشدن سیرها شده و سیرهای ریز هم در بازار چندان مورد استقبال قرار نمی‌گیرند و تنها به منظور تولید سیر بذری است که از نیتروژن زیاد استفاده می‌شود.
همان‌طور که مشاهده می‌کنید کودهای مختلف درصدهای متفاوتی از مواد و عناصر را در خود دارند. به طور مثال شما اگر می‌خواهید از کود مرغی برای سیر استفاده کنید بهتر است از اوره یا ازت کمتری استفاده کنید تا منجر به ریز شدن پیازها نشود.
۲. کود ازت
ارت یا نیتروژن یکی از موثرترین و بهترین کودها در تغذیه سیر است و کودهای مختلف ازته در بازار و شرکت‌های خدماتی حمایتی وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. مطالعات نشان می‌دهند که استفاده از ۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار باعث افزایش عملکرد سیر می‌شود.
البته مطالعات نشان می‌دهند که بیشترین کارایی بر حسب میزان هزینه‌ای که برای زمین انجام می‌دهید در مقیاس ۱۲۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار می‌باشد. حتما می‌دانید که محاسبه میزان نیتروژن مورد نیاز با میزان کود برابر نیست و باید اقدام به محاسبه بکنید.
به طور مثال هر کیلوگرم کود اوره حدود ۵۰ درصد عنصر نیتروژن دارد که می‌شود ۰/۵ کیلوگرم نیتروژن. یعنی از هر یک کیلوگرم کود اوره نیم کیلوگرم نیتروژن به دست میاد. در مرحله بعد شما باید در نظر بگیرید که همه نیتروژن به دست آمده از اوره در دسترس گیاه نیست و باید در خاک به شکل قابل جذب در بیاید که با توجه به ظرفیت خاک این مقدار متفاوت است و ما در اینجا در نظر می‌گیریم که نیمی از نیتروژن نیز به شکل قابل جذب و در دسترس گیاه در می‌آید.
یعنی به طور خلاصه می‌توانیم بگوییم که از هر ۱۰۰ کیلوگرم کود اوره حدود ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرم نیتروژن در دسترس گیاه به دست می‌آید.
اگر برای زمین خود آزمون خاک انجام داده‌اید می‌توانید از جدول زیر نیز برای تغذیه مزرعه خود استفاده کنید.
علائم کمبود نیتروژن در گیاه سیر
علائم کمبود نیتروژن در بسیاری از گیاهان مشابه یکدیگر است و در گیاه سیر نیز به شرح زیر است:
- توقف رشد ریشه‌ها و شاخه‌ها
- باریک شدن سر شاخه‌ها
- ریشه ضعیف شدن و برگ‌ها کوچک می‌مانند
- برگ‌ها ابتدا زرد شده و سپس قهوه‌ای شده و می‌ریزند
۳. کود فسفر
فسفر نیز به مانند نیتروژن یکی از مهم‌ترین عناصر مورد نیاز غذایی گیاه سیر است که در رشد ریشه‌ها و ساختارهای گیاه بسیار مهم است. این عنصر باید مطابق با نیاز گیاه و آزمون خاک مورد استفاده قرار گیرد. در جدول زیر شما می‌توانید میزان مصرف سوپر فسفات تریپل را بر اساس آزمون خاک مشاهده کنید.
فسفر مزایای بسیاری برای گیاه می‌تواند داشته باشد که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:
- نقل و انتقالات انرژی
- فرایندهای متابولیکی گیاه
- تقسیم سلولی
- ساختار فسفولیپیدی دیواره‌ی سلولی
- توسعه قسمت‌های زایشی گیاه
- بهبود ریشه زایی در گیاه
۴. کود پتاسیم
پتاسیم سومین عنصر مهم مورد استفاده در مزرعه سیر است که تاثیرات بسیاری در افزایش کیفیت و درشت شدن سیر دارد. در واقع کود پتاسیم برای سیر می‌تواند پتاسیم نیترات، پتاسیم سولفات یا پتاسیم کلرید باشد که البته ما خود تولید کننده پتاسیم کلرید هستیم اما مصرف آن را برای شما توصیه نمی‌کنیم.
با توجه به آزمون حاک می‌توانید از مقادیر زیر در مزرعه سیر خود استفاده کنید و منجر به درشت شدن و افزایش کیفیت سیر تولیدی خود شوید. البته استفاده ۱۰۰ کیلوگرم پتاسیم نیترات در هکتار می‌تواند تاثیر بسیاری در افزایش رشد و بازدهی زمین سیر شما داشته باشد.
۵. کود هیومیک اسید
هیومیک اسید کود ارگانیک برای سیر می‌باشد که تاثیر بسیار جالبی در افزایش کیفیت سیر و مزرعه دارد. در واقع هیومیک اسید می‌تواند با بهبود ساختار خاک منجر به افزایش پایداری زمین و همزمان با افزایش جذب مواد غذایی منجر به توسعه رشد و افزایش باردهی گیاه شود.
انواع مختلفی از هیومیک اسید در بازار مصرف وجود دارد و هیومیک اسید های ایرانی که عموما نیز بر پایه لئوناردیت هستند کارایی بسیار بالا و قیمت‌های بسیار مناسبی دارند که می‌توانید استفاده کنید و منجر به افزایش بازدهی مزرعه شوید.
۶. کود گوگرد
گوگرد ماده‌ای بسیار مهم برای سیر است چرا که نقش بسیار مهمی در ایجاد طعم و بو و تندی سیر دارد. در واقع گوگرد می‌تواند به عنوان یک پیش ساز برای ساخت مواد موثره سیر یا یک کاتالیزگر در انجام واکنش‌های آنزیمی مورد استفاده قرار بگیرد و منجر به افزایش کیفیت سیر تولید شده شود.
مطالعات و تحقیقات نشان می‌دهد استفاده از ۴۰۰ کیلوگرم گوگرد در هکتار می‌تواند منجر به افزایش بازدهی قابل توجه و اثرات بسیار جالب در افزایش کیفیت سیر داشته باشد.
۷. کود میکرو
حتما مشاهده کرده‌اید که ما انسان‌ها نیز گاهی از مکمل‌های مولتی ویتامینی استفاده می‌کنیم. این مکمل‌ها دارای تمام عناصر مورد نیاز بدن انسان هستند. در مورد گیاهان نیز اوضاع به همین شکل است. کودهای میکرو کودهایی هستند که شامل تمام عناصر ریز مغذی مورد نیاز گیاهان هستند و منجر به تامین عناصر مورد نیاز گیاهان می‌شوند.
در واقع کودهای میکرو برای سیر بسیار عالی هستند و می‌توانند عناصری همچون مس، آهن، مولیبدن، روی و منگنر را برای گیاه تامین کرده و منجر به افزایش رشد و بازدهی گیاه شوند.