یادم هست یک سال که گندم دیم کاشته بودم تمام تلاشم این بود که بتوانم تناژ گندم را افزایش دهم بیش از ۲ تن برداشت کنم. هر ساله نزدیک به ۱/۵ تن برداشت داشتم ولی خب این انگیزه هم چندان پایدار نبود. آخر مگر قیمت گندم چقدر بود که من تلاش کنم تناژ را افزایش دهم، فقط کشت گندم را انجام می‌دادم که زمین چندان هم خالی نباشد.
اما اکنون قضیه تفاوت کرده است، قیمت گندم کمی بالا رفته و خریدهای تضمینی دولت با سرعت بیشتری تسویه می‌شود. الان به خوبی به صرفه است که حتی زمین‌های آبی را نیز گندم کشت کنیم و با تناژ ۱۰ تنی لقمه‌ای نان سر سفره خود ببریم.
در این مقاله برخی از راه‌های افزایش تناژ گندم را شرح می‌دهم و امیدوارم برایتان مفید واقع شود:
راه‌های افزایش تناژ گندم
به طور کلی می‌توان گفت ۲ راه اصلی برای افزایش تناژ گندم می‌توانیم داشته باشیم. افزایش تناژ گندم با افزایش وزن دانه‌های گندم و افزایش تناژ با افزایش طول خوشه گندم که خود منجر به افزایش تناژ قسمت سنبله و قسمت کاه در گیاه گندم می‌شود.
- افزایش وزن دانه گندم
- افزایش طول خوشه گندم
۱. افزایش وزن دانه گندم
یکی از فاکتورهای مهم در افزایش تناژ گندم افزایش وزن هر دانه در گندم است و وزن هر دانه در گندم ارتباط مستقیمی با تغذیه گندم در مرحله پر شدن دانه دارد. در واقع اگر ما بتوانیم برای گیاه گندم و سنبله در مرحله پر شدن دانه‌ها تغذیه خوبی از عناصر مهم زیر را فراهم کنیم وزن دانه‌ها افزایش می‌یابد و تناژ گندم افزایش خواهد یافت:
- نیتروژن
- فسفات
- پتاسیم
- منیزیم
- روی
در واقع ما دو راه اصلی داریم تا بتوانیم وزن دانه‌ها را افزایش دهیم. یکی اینکه تغذیه خوبی برای گیاه در مرحله پر شدن دانه ایجاد کنیم و یکی اینکه بتوانیم طول مدت سبز ماندن خوشه گیاه و پر شدن دانه را افزایش دهیم تا دانه‌ها به خوبی تو پر شوند. برای طولانی کردن دوره سبز ماندن گیاه هم می‌توانیم از کود پتاسیم استفاده کنیم.
مطالعات نشان می‌دهند که استفاده از پتاسیم نیترات در قبل از خارج کامل سنبله از غلاف می‌تواند طول دوره‌ی پر شدن دانه را به خوبی افزایش دهد و منجر به افزایش وزن هر دانه در گیاه گندم بشود که خود منجر به افزایش تناژ در گندم می‌شود.
در ادامه بررسی نقش عناصر مختلف شامل نیتروژن، فسفر، پتاسیم، روی و منیزیم در تناژ گندم خواهیم پرداخت:
۱. نیتروژن
مطالعات نشان می‌دهد افزودن کود ازت به گندم در اوایل فاز رشد گیاه می‌تواند وزن هر دانه را تا حد قابل قبولی افزایش دهد. همان‌طور که مشاهده می‌کنید ستون آبی کم‌‌رنگ در تصویر زیر نشان دهنده استفاده از نیتروژن در گندم است و ستون آبی پر رنگ نشان‌دهنده‌ی عدم استفاده از نیتروژن در گندم است.
همچنین ارتفاع ستون نشان‌دهنده میزان وزن هر دانه گندم است که در اثر استفاده از کود ازت افزایش یافت است.
۲. فسفر
استفاده از فسفر در اوایل کشت گندم به عنوان کود اصلی ریشه‌زایی می‌تواند نقش به سزایی را در رشد و افزایش تناژ گیاه داشته باشد.
۳. پتاسیم
پتاسیم یکی از مهم‌ترین عناصر در افزایش طول دوره‌ی پر شدن دانه و افزایش وزن هر دانه در گندم است. در تصویر زیر می‌تواند تاثیر استفاده از پتاسیم نیترات در افزایش طول دوره سبز ماندن و پر شدن دانه را مشاهده کنید. همان‌طور که مشاهده می‌کنید استفاده از پتاسیم نیترات کافی منجر به افزایش طول دوره پر شدن دانه از ۴۶ روز به ۷۵ روز شده است.
تاثیر پتاسیم تنها در افزایش طول پر شدن دانه ها خلاصه نمی‌شود و پتاسیم تاثیر بسیار خوبی بر روی وزن دانه‌ها و افزایش تناژ گندم دارد. همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید استفاده از پتاسیم کافی در ستون سوم منجر به افزایش وزن هر دانه گندم از ۱۷ به ۳۴ شده است. (این اعداد نشان‌دهنده‌ی مقیاس افزایش هستند)
۴. روی و منیزیم
شاید در مورد بسیاری از گیاهان روی و منیزیم تاثیر چندانی نداشته باشند اما در مورد گندم می‌توان گفت که روی و منیزیم تاثیرات بسیاری بر روی افزایش وزن گندم دارند. همان‌طور که مشاهده می‌کنید با استفاده از روی و منیزم وزن دانه‌های گندم از عدد ۲۹ به ۳۵ افزایش پیدا کرده‌اند.
۲. افزایش طول خوشه گندم
دومین راه برای افزایش تناژ گندم افزایش طول خوشه گندم به واسطه آبیاری مناسب و استفاده از کود ازته مناسب برای افزایش زمان سبز ماندن گیاه و افزایش رشد رویشی قسمت‌های سبز گیاه است. در واقع هر چه پایه گیاه قوی‌تر باشد و ارتفاع بیشتری بگیرد تناژ بیشتری خواهیم داشت و گیاه توانایی بیستری برای افزایش رشد خود خواهد داشت.
در این مرحله می‌توانید از همان کود ازت که دولت در مراکز خدمات حمایتی توزیع می‌کند به همراه کود مرغی مایع استفاده کنید که بسیار موثر است و می‌تواند منجر به افزایش طول خوشه گندم شود.
بهترین کودها برای افزایش تناژ گندم
با توجه به مفاهیمی که در بالا گفتیم کودهای بسیاری وجود دارند که می‌توانند عناصر غذایی فوق را تامین کنند. ما خودمان این کودها را در مزارع شخصی استفاده کردیم و تاثیر خوبی را مشاهده کردیم و به شما پیشنهاد می‌دهیم ان‌شالله که برای شما هم خیر باشد.
۱. هیومیک اسید
هیومیک اسید یکی از بهترین کودها برای تقویت گیاهان است و در واقع یک کود عمومی برای همه گیاهان است. هیومیک اسید می‌تواند با افزایش جذب عناصر غذایی از خاک کمک بسیار خوبی برای ریشه گیاهان باشد. همچنین هیومیک اسید نقش بسیار زیادی در بهبود ساختار خاک دارد.
سال‌هاست که خاک‌های ایران کودی جز اوره ندیده‌اند و تمام میکروارگانیسم‌های مفید خاک و هر چه بوده از بین رفته است و اکنون زمان این است که اقدام به اصلاح این فرایندها بکنیم و هیومیک اسید آغازی خوب بر این اصلاح است.
۲. پتاسیم نیترات
پتاسیم نیترات یکی دیگر از کودهای خوب برای مزرعه گندم است که ما استفاده کردیم و بسیار موثر بود. پتاسیم نیترات می‌تواند طول دوره‌ی رشد گندم را افزایش دهد و تاثیر بسیار زیادی در افزایش وزن دانه‌های گندم دارد و این‌ها خود منجر به افزایش تناژ گندم می‌شوند.
همچنین پتاسیم نیترات منجر به افزایش مقاومت گیاه گندم به خشکی، شوری و آفات و بیماری‌ها می‌شود و این خود می‌تواند بیمه‌ای برای گیاهان در شرایط سخت محیطی باشد.
۳. کود میکرو
کود میکرو یکی از بهترین کودها برای تامین عناصر ریزمغذی گندم است. در واقع برای گندم‌های آبی استفاده از کود میکرو می‌تواند تاثیر بسیاری در افزایش تناژ گندم داشته باشد.
۴. کود مرغی مایع
کود مرغی مایع برای گندم یکی از کودهای پایه است که در هر مزرعه و کشت گندمی استفاده می‌شود و کاربرد دارد. د واقع کود مرغی مایع عصاره‌ای از تمام عناصر برای گندم است و اگر از کودهای دیگر استفاده نمی‌کنید حتما سعی کنید از کود مرغی مایع استفاده کنید.
منابع